Verbod op wegwerpplastic: de regels & wat je zelf kan doen

Plastic afval is slecht voor het milieu. De Nederlandse overheid wil iets doen aan de wildgroei van wegwerpplastic en neemt daarom maatregelen. In dit artikelen leggen we uit wat er gaat veranderen en hoe je kan bijdragen.

Wat is wegwerpplastic?

Wegwerpplastic wordt ook wel Single Use Plastic (SUP) genoemd. Plastic producten die je maar één keer gebruikt en daarna weggooit dus. Denk aan plastic rietjes, koffiebekertjes, frisdrankflesjes en voedselverpakkingen. 

Waarom is wegwerpplastic schadelijk?

In 2019 werd wereldwijd 368 miljoen ton plastic geproduceerd. Terwijl dit in 1950 nog slechts 2 miljoen ton was. En dit gigantische aantal stijgt elk jaar verder! 

Al dat plastic zorgt jaarlijks voor zo’n 300 miljoen ton afval. Het grote probleem is dat plastic niet vergaat en het erg slecht is voor het milieu. Het komt in de zee terecht, vervuilt het land en, omdat plastic gemaakt wordt door middel van fossiele brandstoffen, draagt ook nog eens bij aan klimaatverandering.

Recyclen of reduceren?

De meeste plasticsoorten zijn in theorie goed te recyclen. Helaas wordt in de praktijk nog geen 50% van het plastic in Nederland gerecycled. En in de meeste andere landen ligt dit percentage nog veel lager. 

Beter recyclen is één oplossing tegen dit probleem. Maar nog beter is om minder plastic te produceren. Omdat 40% van al het plastic wordt gebruikt voor voedselverpakkingen, is aanpak van deze categorie een slimme manier om vergroting van de berg plastic zwerfafval in te perken.

Nieuwe wetgeving en maatregelen rondom wegwerpplastic

De overheid onderneemt actie om de productie van wegwerpplastic te minimaliseren. In de komende jaren gaat een nieuw maatregelenpakket de strijd aan tegen plastic afval.

Vanaf 2021

• Verbod op de verkoop van bepaalde plastic wegwerpproducten - Zoals plastic bordjes, bestek, roerstaafjes, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. Bestaande voorraden mogen nog wel verkocht worden.
• Statiegeld van € 0,15 op kleine plastic flesjes tot 1 liter
• Verplicht logo op bepaalde producten - Op vochtige doekjes, tampons en maandverband, tabaksproducten en drinkbekers moet een logo staan dat aangeeft dat er plastic in dit product zit en het schadelijk is voor het milieu.

Vanaf 2023

• Producenten dragen bij aan inzameling en opruiming - Producenten die veel plastic (zwerf)afval produceren, betalen mee aan het inzamelen en opruimen ervan. Ook moeten ze consumenten informeren over hoe zij zwerfafval kunnen voorkomen.
• Minder wegwerp, meer hergebruik - Winkels en horeca mogen geen wegwerpplastic meer aanbieden voor consumptie ter plaatse. Hergebruik en duurzame alternatieven worden de norm. Voor on the go, afhaal en bezorging moet een herbruikbaar alternatief aangeboden worden, een bring your own-oplossing komen of ze moeten een bedrag vragen voor het gebruik van wegwerpplastic. 
• Vissers moeten minimaal 23% van het afval van vistuig inzamelen - Daarna wordt dit percentage elk jaar 3% hoger.

Wat wil de overheid bereiken met deze maatregelen?

In 2024 gaat de overheid het resultaat van deze maatregelen evalueren. Ze willen hier een minimale reductie van 40% wegwerpplastic mee realiseren. Als dat niet gelukt is, worden er aanvullende maatregelen geïntroduceerd op het gebied van beprijzing of verbod.

Hoe kan ik bijdragen?

Als consument en als organisatie zijn er verschillende (creatieve) manieren om zelf bij te dragen aan minder plasticproductie en -afval. We zetten een aantal mogelijkheden op een rij.

Consumenten

• Recycling - Laat je plastic thuis ophalen of breng het zelf naar een container in de buurt.
• Lever statiegeldflessen ook daadwerkelijk in - Niet alleen voor het geld dat je terugkrijgt, maar ook voor het milieu.
• Gebruik herbruikbare verpakkingen - Neem zelf een tas mee naar de supermarkt en bakjes voor voedsel dat je op de markt koopt. Neem je een lunch mee voor onderweg? Gebruik geen plastic zakje maar een lunchtrommel. En koop geen plastic flesjes drinken, maar neem zelf herbruikbare drinkfles mee.
• Vermijd wegwerpverpakkingen - Koop liever een verse sandwich in plaats van een verpakt broodje. Lekkerder én beter voor het milieu!

Organisaties

• Plastic afval inzamelen. Schaf een afvalscheidingssysteem aan en stimuleer het recyclen van plastic binnen jouw organisatie. Of nog beter: ga voor 100% circulair afvalbeheer en laat jouw afval terugkomen als nieuwe producten!
• Gebruik alleen nog maar herbruikbare bekers. Stop met plastic bekertjes. Op kantoor én onderweg. De bekers van Circular & Co zijn 's werelds eerste duurzame herbruikbare to go drinkbeker.